Τι είναι η Σωματική Ψυχοθεραπεία;

Η Σωματική Ψυχοθεραπεία είναι μια ολιστική μορφή ψυχοθεραπείας που συμπεριλαμβάνει το σώμα στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία. 

Με βάση την πεποίθηση ότι το σώμα είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη σκέψη και τα συναισθήματα, η Σωματική Ψυχοθεραπεία χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές που αυξάνουν την επίγνωση του σώματός μας και της άμεσης σχέσης που έχει με τη σκέψη και το συναίσθημα όσον αφορά στην αποκατάσταση των παθολογικών συμπτωμάτων.

Όπως και σε άλλες μορφές ψυχοθεραπείας, ο «αναλυόμενος» συνεργάζεται με τον ψυχοθεραπευτή για να κατανοήσει τα θέματα που αντιμετωπίζει. Εξετάζουν μαζί τον τρόπο με τον οποίο τα τρέχοντα προβλήματα του αναλυόμενου μπορεί να σχετίζονται με το παρελθόν του, τις εμπειρίες του μέσα στην οικογένεια που ανατράφηκε και οποιεσδήποτε απώλειες ή τραύματα βίωσε. Δουλεύουν μαζί για να ανακαλύψουν τι μπορεί να χρειάζεται για να αντιμετωπίσει την τρέχουσα κατάσταση με πιο ικανοποιητικό, αυθεντικό και υπεύθυνο τρόπο. Διερευνούν τα ταλέντα και τις ικανότητες που έχει και μπορεί να αξιοποιήσει. Και το σημαντικότερο: διερευνούν την ικανότητα που έχει ο αναλυόμενος να θεραπεύσει τον εαυτό του.

Τι συμβαίνει σε μια συνεδρία Σωματικής Ψυχοθεραπείας;

Ο Σωματικός Ψυχοθεραπευτής για να διευκολύνει τη διαδικασία της ανάλυσης χρησιμοποιεί τεχνικές που εστιάζουν στο σώμα και ειδικότερα στο επίπεδο των σωματικών αισθήσεων που συχνά είναι έξω από την επίγνωσή μας. Μπορεί για παράδειγμα όταν ο αναλυόμενος αναφέρεται σε κάποιο συναίσθημα, να τον ρωτήσει σε ποια περιοχή του σώματος το νιώθει. Μπορεί να τον βοηθήσει να αποκτήσει μεγαλύτερη επίγνωση της στάσης που έχει το σώμα του ή κάποιας αυθόρμητης κίνησής του. Μπορεί να προτείνει σωματικές τεχνικές που σχετίζονται με την αναπνοή ή τη στήριξη του σώματος και να χρησιμοποιήσει το άγγιγμα για να ενισχύσει το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Μπορεί επίσης να βοηθήσει τον αναλυόμενο να δίνει προσοχή στα όνειρα και σε αυθόρμητες εικόνες που παρέχουν κάποιο βαθύτερο νόημα για την επικοινωνία μεταξύ του σώματος και της ψυχής.

Αυτές οι τεχνικές διευκολύνουν το άτομο να έρθει σε απευθείας επαφή με τα συναισθήματα, τις αντιδράσεις και τους χαρακτηριστικούς τρόπους με τους οποίους σχετίζεται με τους άλλους και να το βοηθήσουν να εντοπίσει και να βάλει σε δράση νέες δυνατότητες.

Γιατί να δουλέψω με το σώμα;

Πολλές ιδιωματικές φράσεις υποδηλώνουν τη σωματική διάσταση της εμπειρίας. Για παράδειγμα, αναφερόμαστε στην ικανότητά μας να «παίρνουμε θέση», να «είμαστε γειωμένοι», να έχουμε μια αίσθηση στα σπλάχνα για κάτι, να έχουμε «ανοιχτή καρδιά», να «υψώνουμε ένα τείχος».

Στη Σωματική Ψυχοθεραπεία αυτά δεν είναι απλά μεταφορές. Είναι η πραγματικότητα της εμπειρίας μας που εκδηλώνεται στο σώμα μας. Συχνά αποτελούν κλειδιά για καθοριστικές αποφάσεις που πήραμε για τον εαυτό μας ή που πέρασαν ασυνείδητα σε μας μέσα από την οικογένεια ή την κουλτούρα. Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι έμαθαν να συγκρατούν την έκφραση συναισθημάτων που δεν επιτρέπονταν στην οικογένειά τους. Κάποιοι έχουν την τάση να καταρρέουν ή να αποσύρονται ή να αποφεύγουν τις προκλήσεις γιατί στο παρελθόν είχαν αποθαρρυνθεί.

Στη Σωματική Ψυχοθεραπεία, εξετάζουμε αυτές τις σωματικές στάσεις, τα μοτίβα έντασης ή αδυναμίας, επειδή σχετίζονται με τα κεντρικά ζητήματα της ύπαρξής μας και των εμπειριών μας. Η επεξεργασία όλων αυτών μας βοηθά να αναπτύξουμε την αυτογνωσία και να ανοίξουμε το δρόμο για νέους τρόπους ύπαρξης στη ζωή.

Για παράδειγμα, μια γυναίκα που δεν είχε ποτέ φωνή στην οικογένειά της, μπορεί να διερευνήσει πώς έμαθε να σφίγγει το λαιμό της, του ώμους και το σαγόνι προκειμένου να μείνει σιωπηλή. Καθώς επεξεργάζεται τα συναισθήματα που έχει για την οικογένειά της, μπορεί να μάθει πώς να φέρνει περισσότερη ενέργεια στο πάνω μέρος του σώματός της για να έχει τη δύναμη να λέει τη γνώμη της και να υπερασπίζεται τον εαυτό της. Παρόμοια, ένας άντρας που δυσκολεύεται να χαλαρώσει και να επιτρέψει στον εαυτό του να ξεκουραστεί, μπορεί να διερευνήσει πώς βάζει τον εαυτό του σε εγρήγορση στο σωματικό επίπεδο. Τότε μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι έμαθε να μπαίνει σε αυτή την κατάσταση εγρήγορσης από μικρό παιδί, για να μη νιώθει τον πόνο που βίωνε από την έλλειψη ανταπόκρισης του περιβάλλοντος. Αυτό θα του δώσει τη δυνατότητα να διερευνήσει νέους τρόπους να υπάρχει με τον εαυτό του και με τους άλλους.

Πως βοηθάει η Σωματική Ψυχοθεραπεία;

Η Σωματική Ψυχοθεραπεία δίνει έμφαση σε πολύ βασικές διαδικασίες της ζωής: πώς ερχόμαστε σε επαφή με τους άλλους, πώς διεκδικούμε και παίρνουμε αυτό που χρειαζόμαστε, πώς φτιάχνουμε όρια για να ορίσουμε τον εαυτό μας, πώς βλέπουμε τον εαυτό μας και πώς μας βλέπουν οι άλλοι, πώς οργανώνουμε το δυναμικό μας για να βγούμε έξω στον κόσμο και πώς επιστρέφουμε στον εαυτό μας για να ξεκουραστούμε και να αναπληρώσουμε τις ψυχικές δυνάμεις μας. Αυτές είναι βασικές διαδικασίες –σωματικές, συναισθηματικές, διαπροσωπικές και πνευματικές– που μπορεί να υποστηρίχτηκαν ή να τραυματίστηκαν στη ζωή μας. Είναι επίσης διαδικασίες που ο καθένας από εμάς μπορεί να αναπτύξει περαιτέρω, στο παρόν.

Όταν συμπεριλαμβάνουμε στην ψυχοθεραπεία το σώμα μας, το παρατηρούμε και το αφουγκραζόμαστε ως ένα πολύ μεγάλο εκφραστή του ασυνείδητου - εφόσον σε αυτό υπάρχουν καταγεγραμμένες όλες οι πρώιμες εμπειρίες. Το ζωντανεύουμε, το ξεκουράζουμε, το τρέφουμε, αφυπνίζουμε μέρη του και, μέσα από αυτά, μέρη της ψυχής μας που μπορεί να είναι αδρανοποιημένα ή αφανή. Έτσι η σωματική δουλειά μπορεί να μας φέρει σε επαφή με βαθύτερους εσωτερικούς πόρους και μεγαλύτερες πρωτόγονες και αρχετυπικές δυνάμεις που παρέχει η ζωή.

Τι παραπάνω προσφέρει η Σωματική προσέγγιση σε σχέση με άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις;

Είτε τα θέματα που αντιμετωπίζουμε μας επηρεάζουν σωματικά, είτε συναισθηματικά, μια προσέγγιση που εξετάζει όλες τις πτυχές του εαυτού μας, είναι πιο ολοκληρωμένος τρόπος δουλειάς. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μια πολύπλοκη σχέση με το σώμα τους και αρκετοί το θεωρούν σαν κάτι αποσυνδεδεμένο από τον Εαυτό. Δίνουν λίγη ή καθόλου προσοχή στο σώμα τους, βλέποντάς το σαν όχημα για τη ζωή και συχνά αποκτούν μια πιο συνειδητή σχέση μαζί του μόνο όταν αρρωσταίνουν.

Μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που μας βοηθά να εμβαθύνουμε στο σωματικό μας βίωμα, να παρατηρήσουμε τους τρόπους με τους οποίους εκφραζόμαστε μέσω της κίνησης και των χειρονομιών –που μπορεί κάποιες φορές να έρχονται σε αντίφαση με το πώς νομίζουμε ότι αισθανόμαστε– μπορεί να προσφέρει μια πολύ σημαντική ευκαιρία για επανασύνδεση.

Η δουλειά με το σώμα επιτρέπει μεγαλύτερη ποικιλία έκφρασης μέσω της κίνησης, του αγγίγματος ή της μεγαλύτερης επίγνωσης του τρόπου με τον οποίο το σώμα αποκαλύπτει μια αλήθεια πέρα από τους περιορισμούς της γλώσσας. Το σώμα διαθέτει μια έμφυτη σοφία που αν την χρησιμοποιήσουμε σαν οδηγό για το ευ ζην, μας δίνει τη δυνατότητα για μια πιο αρμονική συνύπαρξη με τον εαυτό μας και τους γύρω μας.

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου Ψυχολόγος Υγείας (MSc) - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων  https://www.psychotherapeia.net.gr