Όταν ένα κορίτσι ή μια γυναίκα ξεκινά μια φιλία με μια άλλη γυναίκα που μπορεί να της υπενθυμίζει ασυνείδητα τη μαμά ή την καλύτερη φίλη που δεν είχε ποτέ, τότε η σχέση μπορεί να μετατραπεί σύντομα σε μια έντονη συναισθηματική εξάρτηση.
Η συναισθηματική εξάρτηση δεν είναι μια υπέρμετρη αγάπη αλλά στην πραγματικότητα είναι το αποτέλεσμα του βαθύ φόβου για την οικειότητα ο οποίος αποκαλείται αμυντική αποστασιοποίηση (Moberly, 1989). Το επίκεντρο είναι η σύνδεση ή η αίσθηση προσκόλλησης και όχι η μοναδική ατομικότητα του άλλου. Συχνά, τον άλλο δεν τον γνωρίζεις πραγματικά.
Το συναισθηματικά εξαρτημένο μέλος της σχέσης λέει ασυνείδητα, «Η ευημερία μου εξαρτάται από την σύνδεσή μου με τη φίλη μου. Εάν η σύνδεση ή σχέση είναι σταθερή, ζεστή, ασφαλής και στοργική, νιώθω εντάξει. Εάν η σύνδεση απειλείται με οποιονδήποτε τρόπο, τότε είμαι σε κρίση. Δεν είμαι εντάξει.»
Αν προκύψει μια απειλή, τότε, το συναισθηματικά εξαρτημένο μέλος ενδέχεται να ενεργοποιήσει μια ολόκληρη σειρά αμυντικών προσπαθειών, όπως αποπλάνηση, χειραγώγηση, πίεση, δύναμη, κ.λπ., για να αποκρούσει το άγχος αποχωρισμού που αναδύεται. Δεν είναι απελπισμένη για τη φίλη της, αν και έτσι φαίνεται, αλλά για τη συμβολική προσκόλληση. Χωρίς αυτήν, γίνεται και πάλι ευάλωτη στην εσωτερική πραγματικότητα, δηλαδή στην αποσύνδεση από τους άλλους και από τον εαυτό της και ενδεχομένως στη σύγχυση γύρω από την ταυτότητά της.
Συχνά υπάρχει μια αμυντική στάση και ελιγμοί, παράγοντας μη ικανοποιητικές προσκολλήσεις όσον αφορά την πραγματική ανάγκη της γυναίκας να αγαπηθεί, να γίνει αποδεκτή και να πάρει επιβεβαίωση για τον αληθινό εαυτό της, ώστε να μπορεί να εδραιώσει τη δική της μοναδική αίσθηση εαυτού και γυναικείας ταυτότητας.
Σ’ αυτές τις σχέσεις φαίνεται καθαρά η υποκείμενη πραγματική ανάγκη της γυναίκας για μια ζεστή και στοργική μητέρα. Η βαθύτερή της επιθυμία είναι απλά να φωλιάσει στην αγκαλιά μιας άλλης γυναίκας, να είναι ένας εαυτός που έχει σημασία, με βάση την απόδειξη ότι παίρνει φροντίδα και στοργή.
Σε τέτοιες σχέσεις μπορεί επίσης να ικανοποιείται η εφηβική ανάγκη για μια καλή φίλη. Κατά τη διάρκεια της εφηβείας τα κορίτσια όχι μόνο ντύνονται με τον ίδιο τρόπο αλλά συχνά κρατιούνται από το χέρι, ή αγκαζέ και φυσικά καλούν η μία την άλλη πολλές φορές την ημέρα. Ίσως λοιπόν υπάρχει μια δυνατή παρόρμηση να αποκατασταθούν οι διαλυμένες ή απούσες εφηβικές φιλίες με κορίτσια, οι οποίες επρόκειτο να παίξουν ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητάς τους.
Ωστόσο, πολλές τέτοιες σχέσεις είναι εύθραυστες, απρόβλεπτες και εξαιρετικά ευμετάβλητες. Κανένα ανθρώπινο ον δεν μπορεί να εγγυηθεί μια απολύτως και συνεχώς ζεστή, ασφαλή και στοργική φιλία. Αν η ζωή μας ή η αίσθηση της ευημερίας μας εξαρτάται απ’ αυτό, τότε η ζωή μας θα είναι πολύ επισφαλής.
Ένα συναισθηματικά εξαρτημένο άτομο βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα διαιωνιζόμενο φαύλο κύκλο. Όσο πιο πολύ εξαρτάσαι από κάποιον άλλο/η για να σε κάνει να αισθάνεσαι πλήρης και εντάξει, τόσο πιο πιθανό είναι να απογοητευτείς. Αυτή η απογοήτευση και αποτυχία δημιουργεί ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη σε σένα. Οπότε απαιτείε ακόμη περισσότερα. Αυτές οι απαιτήσεις δυστυχώς, στραγγίζουν το άλλο άτομο, οπότε αναγκάζεται να φύγει ή να αποστασιοποιηθεί. Το εγκαταλειμμένο άτομο συντρίβεται συναισθηματικά, γι 'αυτό ζητάει ακόμα πιο απελπισμένα από ό,τι πριν. Και αυτό συνεχίζεται...
Και πάλι, το άτομο αντιμετωπίζει μια αίσθηση βαθιάς ανασφάλειας οπότε θα επανέλθει επιφανειακά, σε ένα σκληρό, αυτάρκες, ψυχρό στυλ συσχέτισης, προβάλλοντας μια προσποίηση ότι δεν χρειάζεται τίποτα ή κανέναν, πυκνώνοντας το εσωτερικό κουκούλι της απομόνωσης και της κενότητας. Πίσω απ’ αυτή τη βιτρίνα, υπάρχει πραγματικά ένα εύθραυστο και μικρό αθώο κορίτσι που χρειάζεται ακόμη να χαλαρώσει στην αγκαλιά μιας μητέρας, να απολαύσει μια στενή φίλη και να ανακαλύψει τον μοναδικό εαυτό της.
Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου
Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου Ψυχολόγος Υγείας (MSc) - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr
