Υπό τη θεώρηση της προσέγγισης IFS (Internal Family Systems), ο «τελειομανής» είναι ένα μέρος του εαυτού σας που προσπαθεί να σας επιβάλλει να κάνετε τα πράγματα τέλεια. Έχει πολύ υψηλές προδιαγραφές για τη συμπεριφορά σας, για ό,τι δημιουργείτε και για τις επιδόσεις σας.

Πολλές φορές ο «τελειομανής» λέει ότι κάτι που παραγάγατε δεν είναι αρκετά καλό και πρέπει να βελτιωθεί πριν το δει κάποιος άλλος. Νιώθετε άγχος ή ταραχή όταν σκέφτεστε να το μετατρέψετε σε ολοκληρωμένο έργο. Ο «τελειομανής» σας κάνει να αμφιβάλλετε για την ποιότητα αυτού που έχετε παραγάγει, εστιάζοντας μόνο στις ατέλειές του. Το αποτέλεσμα είναι ότι καταλήγετε να εργάζεστε πολύ περισσότερο για ένα έργο από ό,σο είναι πραγματικά απαραίτητο. Οι άνθρωποι που έχουν μέσα τους έναν «τελειομανή», συχνά δεν είναι σε θέση να παραδώσουν τίποτα μέχρι να εξαντλήσουν την τελική προθεσμία και μερικοί μπορεί συνεχώς να δουλεύουν μέχρι αργά.

Ο «τελειομανής» φοβάται να χαρακτηρίσει κάτι ως ολοκληρωμένο και ως την καλύτερή σας δουλειά. Φοβάται ότι αν παραδώσετε κάτι που δεν είναι τέλειο, θα κριθείτε, θα απορριφθείτε, θα απολυθείτε ή θα γελοιοποιηθείτε. Μπορεί να φοβάται ότι θα θεωρηθείτε μέτριος, ενώ πιστεύει ότι η αριστεία είναι απαραίτητη για να είστε εντάξει (ΟΚ). Ο «τελειομανής» θεωρεί ότι έχετε ένα τσαπατσούλικο μέρος του εαυτού σας που θα ήταν πρόθυμο να παραδώσει υποδεέστερη εργασία και έτσι εκείνος προσπαθεί να εξασφαλίσει ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί.

Αυτό συχνά το κάνει με ένα σκληρό, επικριτικό τρόπο. Δεν σας λέει απλά να βελτιώσετε τη δουλειά σας αλλά σας «μαστιγώνει». Μπορεί να σας αποκαλεί ηλίθιο, τεμπέλη, τσαπατσούλη, κ.λπ. Αυτό μπορεί να κάνει ένα άλλο μέρος του εαυτού σας να αισθάνεται ανεπάρκεια, ντροπή, ίσως και κατάθλιψη. Αυτό το μέρος το αποκαλούμε «το παιδί που έχει επικριθεί».

Ο «τελειομανής» συνήθως έχει μάθει αυτή την προσέγγιση ακολουθώντας το παράδειγμα από τους γονείς του ή κάποιον κηδεμόνα ή δάσκαλο, κάποιον που ήταν τελειομανής, που δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένος με αυτό που παρήγαγε το παιδί και επικεντρωνόταν μόνο σε ό,τι χρειαζόταν διόρθωση.

Κάποιοι «τελειομανείς» είναι τόσο φοβισμένοι που δεν σας αφήνουν να παραγάγετε τίποτα. Ορισμένοι αδυνατούν να παράγουν οτιδήποτε λιγότερο από το τέλειο, ακόμη και αν δεν πρόκειται να το δει κανένας. Ένας τέτοιος «τελειομανής» μπορεί να παρεμβαίνει την ικανότητά σας ακόμα και να ξεκινήσετε ένα έργο. Για παράδειγμα, μπορεί να μπλοκάρει έναν συγγραφέα.

Κάποιοι «τελειομανείς» είναι αδύνατον να ικανοποιηθούν. Άσχετα με το πόσο σκληρά εργάζεστε ή πόσο καλό είναι το τελικό προϊόν σας, πάντα βρίσκουν κάτι να κριτικάρουν. Ποτέ δεν σας επιτρέπουν να αισθανθείτε καλά για την δουλειά σας. Άλλοι «τελειομανείς» μπορούν να ικανοποιηθούν. Εάν η εργασία σας φτάνει επιτέλους τις υψηλές προδιαγραφές που απαιτούν, θα σας επαινέσουν που είστε τέλειοι.

Οι «τελειομανείς» μπορεί επίσης να έχουν υψηλές προδιαγραφές για την εμφάνισή σας, τη συμπεριφορά σας ή την επίδοσή σας. Θα πρέπει να είστε τέλεια καλλωπισμένος και να συμπεριφέρεστε άψογα. Και κάθε επίδοσή σας πρέπει να είναι άψογη. Συνήθως επικεντρώνονται αποκλειστικά σε ό,τι δεν είναι τέλειο και δεν εκτιμούν ό,τι έχετε κάνει καλά.

Τρόπος αποκατάστασης

Θεωρώντας δεδομένο ότι, όπως όλα τα μέρη σας, έτσι και ο «τελειομανής» προσπαθεί να σας βοηθήσει, είναι δυνατό να συνδεθείτε με αυτό το μέρος σας χρησιμοποιώντας το μοντέλο IFS και να το κάνετε να συνεργαστεί μαζί σας. Όταν συνειδητοποιήσει ότι καταλαβαίνετε τι προσπαθεί να κάνει για σας, πιθανότατα θα χαλαρώσει και θα μπορέσει να σας εμπιστευθεί. Μπορείτε να ανακαλύψετε από τι προσπαθεί να σας προστατεύσει. Συχνά προσπαθεί να προστατέψει ένα ευάλωτο κομμάτι του εαυτού σας που επικρίθηκε, απορρίφθηκε ή αποπέμφθηκε (εξορίστηκε). Στη συνέχεια μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση σε αυτό το ευάλωτο μέρος και να το θεραπεύσετε. Οπότε, ο «τελειομανής» είναι ακόμη πιο πιθανό να αφήσει την ακραία στάση του.

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου MSc Ψυχολογία Υγείας, MBPsS - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr