{"hideHeader":false,"hideFooter":false,"bodyClass":"u-body u-xl-mode","bodyStyle":"","localFontsFile":"","backToTop":"\n","popupDialogs":"\n"}

Ο ασθενής έχει έναν θεραπευτή μέσα του, ακριβώς όπως και ο θεραπευτής έχει έναν ασθενή μέσα του

Ο Carl Jung χρησιμοποίησε την έννοια του «πληγωμένου θεραπευτή» για να περιγράψει ένα φαινόμενο που μπορεί να προκύψει μεταξύ αναλυτή/θεραπευτή και αναλυόμενου/θεραπευόμενου. Στo σύγγραμμα «Θεμελιώδη ερωτήματα ψυχοθεραπείας» (1951), υποστήριξε ότι κάποιες φορές μια «ασθένεια» (ένα τραύμα) είναι η καλύτερη εκπαίδευση για έναν γιατρό και επομένως μόνο ένας «πληγωμένος» γιατρός μπορεί ίσως να δώσει αποτελεσματική θεραπεία.

Μια παρόμοια δυναμική μπορεί επίσης να συμβεί μεταξύ οποιουδήποτε επαγγελματία υγείας και του ασθενή του. Σύμφωνα με τον Jung, για τον πληγωμένο θεραπευτή η θεραπευτική συνάντηση θεωρείται μια διαλεκτική διαδικασία στην οποία ο θεραπευτής, ως άτομο, συμμετέχει εξίσου όσο ο θεραπευόμενος. Ο ψυχοθεραπευτής, μέσα από τη φύση του επαγγέλματός του, γνωρίζει και εξετάζει τα δικά του προσωπικά τραύματα. Αυτά τα τραύματα μπορεί να ενεργοποιηθούν αν είναι παρόμοια με τα τραύματα του θεραπευόμενου, γεγονός που μπορεί να αποτελέσει τη βάση της αντιμεταβίβασης (όρος του Φρόιντ για τις συναισθηματικές αντιδράσεις προς έναν ασθενή).

Ο Jung υποστήριξε ότι τουλάχιστον το ήμισυ κάθε θεραπείας που κάνει ανάλυση βάθους, συνίσταται στο να εξετάζει ο θεραπευτής τον εαυτό του, γιατί μόνο ό, τι μπορεί να διορθώσει στον εαυτό του, μπορεί να ελπίζει ότι θα το διορθώσει και στο θεραπευόμενο. Ταυτόχρονα, ο «εσωτερικός θεραπευτής» του θεραπευόμενου τίθεται στη διάθεσή του ασυνείδητα καθώς ο θεραπευτής μεταδίδει τη συνειδητή ή ασυνείδητη επίγνωση των δικών του ενεργοποιημένων τραυμάτων στο θεραπευόμενο. Έτσι, αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη ασυνείδητη θεραπευτική σχέση μεταξύ του πληγωμένου θεραπευτή και του θεραπευόμενου. Στη θεραπευτική συνάντηση, ο θεραπευτής προσπαθεί να ενεργοποιήσει τις θεραπευτικές δυνάμεις του πληγωμένου θεραπευόμενου (Guggenbühl-Craig, 1999).

Το ότι ο θεραπευτής έχει τις δικές του πληγές/τραύματα δεν τον καθιστά λιγότερο ικανό να φροντίσει τη «νόσο» του θεραπευόμενου. Αντίθετα, τον καθιστά σύντροφο του θεραπευόμενου, που δεν λειτουργεί πλέον ως ανώτερός του. Όπως αναφέρει ο Adolf Guggenbühl-Craig (1999), αυτή η διαδικασία προκαλεί μια κρίσιμη αλλαγή στην έννοια της σχέσης θεραπευτή-ασθενή. Ο θεραπευόμενος όχι μόνο λαμβάνει φροντίδα από έναν πληγωμένο θεραπευτή, αλλά βοηθά και στη διαδικασία θεραπείας του ίδιου του θεραπευτή. Η σχέση είναι πλέον πιο ισότιμη και αμοιβαία. Κάθε συνάντηση θεραπευτή-θεραπευόμενου μπορεί να είναι μεταμορφωτική και δημιουργική και για τα δύο μέρη.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον C. Jess Groesbeck (1975), αυτού του είδους η σχέση θεραπευτή-θεραπευόμενου, όσο αποτελεσματική και αν είναι, φέρει τα δικά της ρίσκα. Ο γιατρός κινδυνεύει να ανοίξει ξανά τις δικές του πληγές ή να «μολυνθεί» από την οδύνη του ασθενή. Η εαυαλωτότητα του ίδιου του γιατρού γίνεται εμφανής και τον καθιστά εύθραυστο, παρεκκλίνοντας από το αρχέτυπο του θεραπευτή (Groesbeck 1975). Από την άλλη πλευρά, δεν μπορούμε να αποκτήσουμε κατανόηση της ανθρώπινης οδύνης χωρίς να έχουμε κάποια επίγνωση του δικού μας πόνου. Εάν ένας γιατρός αρνείται ή καταπιέζει τις δικές του πληγές και δεν συνειδητοποιεί ότι η οδύνη είναι μια θεμελιώδης και καθολική ανθρώπινη εμπειρία, ίσως να μην μπορεί να ακούσει την κραυγή του ασθενή για βοήθεια. Ο τρόπος με τον οποίο κάποιος αντιλαμβάνεται και αποδέχεται την οδύνη και το πεπρωμένο του, δίνει στη ζωή του ένα βαθύ υπαρξιακό νόημα.

Σύμφωνα με τον Serge Daneault (2008), «Το να αποδεχτούμε ότι ως γιατροί είμαστε πληγωμένοι θεραπευτές, θα μπορούσε να είναι ένα σημείο καμπής για το επάγγελμά μας. Αυτή η κατανόηση της ιατρικής θα μας οδηγούσε σε μια νέα αίσθηση αλληλεγγύης με τους ασθενείς μας, οι οποίοι στέκονται δίπλα μας και αγωνίζονται να δημιουργήσουν έναν καλύτερο κόσμο. Αυτός ο καλύτερος κόσμος δεν είναι μια ουτοπία στην οποία όλοι είναι πάντα ευγενικοί και σε άριστη υγεία, αλλά ο ατελής κόσμος ... ο οποίος, ως αποτέλεσμα της συνεχούς αναζήτησής μας για νόημα, εξελίσσεται προς μεγαλύτερη συνοχή και αλληλεγγύη.» Συνεπώς, ο Daneault προτείνει ότι μπορεί να είναι εποικοδομητική η χρήση του αρχέτυπου του πληγωμένου θεραπευτή για τη μείωση της εξουθένωσης, της κατάθλιψης και της αυτοκτονίας μεταξύ των γιατρών. Η μυθολογική εικόνα του πληγωμένου θεραπευτή είναι ευρέως διαδεδομένη και μας λέει ότι ο ασθενής έχει έναν θεραπευτή μέσα του, ακριβώς όπως και ο θεραπευτής έχει έναν ασθενή μέσα του.

Πηγές

Benziman, Galia; Kannai, Ruth; and Ahmad, Ayesha. "The Wounded Healer as Cultural Archetype." CLCWeb: Comparative Literature and Culture 14.1 (2012): <https://doi.org/10.7771/1481-4374.1927>

Daneault, Serge. "The Wounded Healer: Can This Idea Be of Use to Family Physicians?" Canadian Family Physician 54.9 (2008): 1218-19.

Guggenbühl-Craig, Adolf. Power in the Helping Professions. Trans. Myron Grubitz. Woodstock: Spring Publications, 1999.

Groesbeck, C. Jess. "The Archetypal Image of the Wounded Healer." Journal of Analytical Psychology 20.2 (1975): 122-45.

Jung, Carl G. "Fundamental Questions of Psychotherapy." The Collected Work of C.G. Jung, Vol. 16. Ed. Herbert Read, Michael Fordham, Gerhard Adler, and William McGuire. Trans. R.F.C. Hull. Princeton: Princeton UP, 1951. 116-25.

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου MSc Ψυχολογία Υγείας, MBPsS - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr