Σε μια από τις ιστορίες που περιγράφεται στο Ταλμούδ [1], ο Ραβίνος Johanan, πηγαίνει να επισκεφθεί έναν άλλο λόγιο, το Ραβίνο Eleazar, ο οποίος αρρώστησε. Παρατηρεί ότι ο άρρωστος φίλος είναι ξαπλωμένος σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο και κλαίει. Τα μάτια και τ’ αυτιά του Ραβίνου Johanan είναι τώρα ανοιχτά και ευαίσθητα στην κατάσταση και στην οδύνη του φίλου του.
Ο Ραβίνος Johanan -ένας ασυνήθιστα όμορφος άντρας, με ακτινοβόλα παρουσία- χρησιμοποιεί τα χέρια του για να φωτίσει το σκοτεινό δωμάτιο με τη λάμψη τους. Στη συνέχεια αρχίζει να κάνει στο Ραβίνο Eleazar (ο οποίος πιθανώς υποφέρει από μείζονα κατάθλιψη) μια σειρά ρητορικών ερωτήσεων ως πιθανές εξηγήσεις για την κατάστασή του. Κατόπιν απαντά σε κάθε του ρητορική ερώτηση με μια καθησυχαστική υπόδειξη.
Η πρώτη υπόθεση που κάνει για την κατάσταση του Ραβίνου Eleazar είναι ότι ενδεχομένως να είχε χάσει κάποιες πνευματικές ή ακαδημαϊκές ευκαιρίες. Και απαντά ότι πιο σημαντική είναι η πρόθεση, όχι το επίπεδο μόρφωσης.
Στη συνέχεια ρωτά για την οικονομική κατάσταση του ασθενή και απαντά ότι κάποιοι άνθρωποι δε θα είναι πλούσιοι σ’ αυτόν τον κόσμο.
Στη συνέχεια ρωτά για την οικονομική κατάσταση του ασθενή και απαντά ότι κάποιοι άνθρωποι δε θα είναι πλούσιοι σ’ αυτόν τον κόσμο. Τελικά, ο Ραβίνος Johanan ρωτά για το γεγονός ότι ο ασθενής είναι άτεκνος και το προτείνει ως μια ακόμη εξήγηση για την κακή του κατάσταση. Η επόμενη πράξη του είναι συγκινητική. Δείχνει στον Ραβίνο Eleazar, ο οποίος είναι πραγματικά άτεκνος, το κόκαλο του δέκατου γιου του. Ο θεραπευτής μοιράζεται το δικό του φοβερό τραύμα με τον ασθενή: ο Ραβίνος Johanan είναι ένας συντετριμένος πατέρας, ο οποίος είχε αποκτήσει δέκα παιδιά και τα έχασε όλα!
Ο Ραβίνος Eleazar, που πυροδοτήθηκε από τις ερωτήσεις του Ραβίνου Johanan, απαντά τελικά: «Κλαίω εξαιτίας αυτής της ομορφιάς που θα σαπίσει στη γη». Η οδύνη μου, λέει, είναι υπαρξιακή. Κοιτάζω την ομορφιά σου, Ραβίνε Johanan, και ξέρω ότι είναι εφήμερη, προσωρινή και σύντομη όπως όλα τα άλλα στη γη.
Ο Ραβίνος Johanan συμφωνεί και ταυτίζεται μ’ αυτό το υπαρξιακό πρόβλημα. Τότε ο θεραπευτής και ο ασθενής κλαίνε μαζί. Μετά απ’ αυτή τη σύντομη θεραπευτική παρέμβαση, που ήταν το ίδιο πολύτιμη για φροντιστή και ασθενή, ο Ραβίνος Johanan θέτει το κρίσιμο ερώτημα: «Η οδύνη σου είναι ευπρόσδεκτη σε σένα;»
Αυτό μπορεί να έχει περισσότερες από μία έννοιες: «Μπορώ να βοηθήσω;» «Θέλεις να σε βοηθήσω;» Και σε λιγότερο συνειδητό επίπεδο: «Θέλεις να θεραπευτείς; Είσαι έτοιμος να θεραπευτείς;» Μερικές φορές ένας ασθενής είτε είναι πολύ καταθλιπτικός για να θεραπευτεί, είτε αισθάνεται άνετα στο ρόλο του ασθενή. Μπορεί να λαμβάνει κάποιο δευτερογενές όφελος από την ασθένειά του. Ο Ραβίνος Johanan θέλει να είναι σίγουρος ότι ο Ραβίνος Eleazar είναι έτοιμος για θεραπεία.
Ο Ραβίνος Eleazar απαντά: «Ούτε αυτή ούτε η ανταμοιβή της (δευτερογενές όφελος)». Με άλλα λόγια, λέει: «Δεν μου αρέσει η οδύνη μου. Δεν θέλω να μείνω σ’ αυτήν την κατάσταση. Ούτε πιστεύω ή εύχομαι κάποια ανταμοιβή στον ουρανό. Είμαι έτοιμος να θεραπευτώ.»
Ο Ραβίνος Johanan ακούει αυτά τα λόγια, δίνει στο Ραβίνο Eleazar το θαυματουργό χέρι του και τον σηκώνει από το κρεβάτι, από το βάραθρο της κατάθλιψης, επαναφέροντας την υγεία του. Η θεραπευτική διαδικασία είναι βραχεία και αποτελεσματική: ο θεραπευτής δίνει στον ασθενή το χέρι του, υπάρχει μια σύντομη αλλά ουσιαστική σύνδεση μεταξύ τους και ο ασθενής γίνεται υγιής. Η προσωπική εμπειρία του Ραβίνου Johanan με την οδύνη και την ασθένεια επηρέασε το στυλ θεραπείας του και του επέτρεψε να μοιραστεί τη δική του εμπειρία και τα βαθιά του συναισθήματα με τον ασθενή. Έγινε «σύντροφος» του ασθενή παρά πατερναλιστικός θεραπευτής. Έχοντας επίγνωση των τραυμάτων του, δεν παρέχει μόνο θεραπεία στον ασθενή αλλά λαμβάνει επίσης βοήθεια και βαθύτερη γνώση. Αυτό τον καθιστά έναν ευαίσθητο, τρυφερό, Πληγωμένο Θεραπευτή.
Πηγές
Babylonian Talmud. Ed. Isidore Epstein. London: Soncino P, 1990.
Benziman, Galia; Kannai, Ruth; and Ahmad, Ayesha. "The Wounded Healer as Cultural Archetype." CLCWeb: Comparative Literature and Culture 14.1 (2012): <https://doi.org/10.7771/1481-4374.1927>
[1] Το Ταλμούδ (στα εβραϊκά "διδασκαλία, μάθηση") είναι μια καταγραφή ραβινικών συζητήσεων που αφορούν το εβραϊκό δίκαιο, την εβραϊκή ηθική, ιστορία και έθιμα.
Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου
Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου MSc Ψυχολογία Υγείας, MBPsS - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr
