Οι γονείς αποτελούν πρότυπα συμπεριφοράς για τα παιδιά και ο τρόπος που τους μιλάνε έχει τεράστια επίδραση στη διαδικασία της μάθησης και στην ικανότητά των παιδιών να τους ακούνε.
Γενικά, οι γονείς επικοινωνούν με τα παιδιά με τρείς τρόπους.
Ο ένας είναι ο επιθετικός τρόπος, που περιλαμβάνει φωνές, υποτίμηση και προσβλητικά λόγια. Τα παιδιά αντιδρούν συνήθως με περισσότερες αταξίες, με αντεπίθεση ή με φόβο ή αγνοώντας τις συνεχείς εντολές των γονιών τους.
Ο δεύτερος είναι ο παθητικός τρόπος. Οι παθητικοί γονείς επικοινωνούν με διστακτικότητα, προσεκτικά λόγια και τόνο και δυσκολεύονται να οριοθετήσουν τα παιδιά τους. Όταν πιεστούν υπερβολικά από τη συμπεριφορά των παιδιών, μπορεί ξαφνικά να κάνουν τη στάση τους επιθετική.
Ο τρίτος και πιο αποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας με τα παιδιά είναι ο αποφασιστικός. Είναι σταθερός, συνεπής, ξεκάθαρος, θετικός, θερμός και σίγουρος. Όταν επικοινωνείτε με τα παιδιά με αποφασιστικό τρόπο, τους δείχνετε ότι ξέρετε τι λέτε και τι κάνετε και τους προκαλείτε το ενδιαφέρον να σας ακούσουν.
Πως θα κάνετε τα παιδιά σας να σας ακούσουν
Ας δούμε κάποιες τεχνικές για να επικοινωνούμε πιο αποτελεσματικά με τα παιδιά
Πείτε το όνομα του παιδιού στην αρχή της φράσης. Αυτό βοηθάει να τραβήξετε την προσοχή του πριν στείλετε το μήνυμα που θέλετε. Π.χ. «Θανάση, σε παρακαλώ πήγαινε να φέρεις το παλτό σου εδώ.»
Τα μικρά παιδιά συχνά μπορούν να συγκεντρωθούν μόνο σε ένα πράγμα κάθε φορά. Φωνάξτε το όνομά του παιδιού σας μέχρι να έχετε την προσοχή του, πριν μιλήσετε. Π.χ. «Μαρία ...» Περιμένετε μέχρι να σταματήσει αυτό που κάνει και να σας κοιτάξει και συνεχίστε. «Το φαγητό θα είναι έτοιμο σε 10 λεπτά.»
Χρησιμοποιήστε θετική διατύπωση. Αποφύγετε να λέτε «μη», «όχι», «δεν» όλη την ώρα. Τις περισσότερες φορές, όταν λέμε π.χ. «Μην τρέχεις μέσα στο σπίτι», «Μην ρίξεις το ποτήρι κάτω», «Μην σέρνεις το παλτό σου στο χώμα», το παιδί κάνει ακριβώς το αντίθετο. Αντί γι’ αυτό λοιπόν, μπορείτε να του πείτε τι θέλετε να κάνει. Π.χ. «Μέσα στο σπίτι μόνο περπατάμε παρακαλώ!», «Σε παρακαλώ κράτησε το ποτήρι και με τα 2 χέρια!», «Κράτησε το παλτό σου ψηλά ώστε να μείνει καθαρό.»
Αυτό απαιτεί αρκετή σκέψη και εξάσκηση αλλά πραγματικά αξίζει την προσπάθεια.
Επίσης, αποφύγετε να χρησιμοποιείτε άσχημους χαρακτηρισμούς (π.χ. «Είσαι πολύ κακό παιδί»), λέξεις που γελοιοποιούν το παιδί (π.χ. «Κάνεις σαν μωρό!») ή το ντροπιάζουν («Ντράπηκα τόσο πολύ για σένα σήμερα!»). Αυτό το είδος έκφρασης κάνει το παιδί να απομονώνεται από το γονέα, να νιώθει ανάξιο και γενικά να σχηματίζει κακή αντίληψη για τον εαυτό του. Αντίθετα, οι θετικές και ευγενικές λέξεις δίνουν στο παιδιά περισσότερη αυτοπεποίθηση, τα κάνει να νιώθουν χαρούμενα, να συμπεριφέρονται καλύτερα και τα ενθαρρύνει να προσπαθούν αρκετά για να πετύχουν τους στόχους τους. Επειδή σας μιμούνται, μαθαίνουν να χρησιμοποιούν κι εκείνα αυτό θετικό τρόπο επικοινωνίας με τους άλλους.
Παραδείγματα θετικής διατύπωσης: «Μου αρέσει που θυμήθηκες να τακτοποιήσεις τα παιχνίδια σου», «Σ’ ευχαριστώ που με βοήθησες να καθαρίσω την κουζίνα», «Χάρηκα πολύ για την προσπάθειά σου να μοιραστείς τα πράγματά σου με την αδερφή σου».
Επιδιώξτε να έχετε οπτική επαφή με το παιδί. Μπορεί να χρειαστεί να κατεβείτε στο ύψος του ή να καθίσετε στο τραπέζι μαζί του. Όταν κουβεντιάζετε μαζί του εφαρμόζοντας αυτή την προσέγγιση, ακούτε καλύτερα ο ένας τον άλλο και επίσης του δείχνετε καλούς τρόπους συμπεριφοράς.
Πείτε το όνομά του μέχρι να πετύχετε οπτική επαφή μαζί του, ιδιαίτερα αν θέλετε να του δώσετε κάποια οδηγία. Είναι σημαντικό να σας δώσει προσοχή και χρειάζεται και σεις να κάνετε το ίδιο, δίνοντας το καλό παράδειγμα.
Χρησιμοποιήστε τον κατάλληλο τόνο φωνής. Όταν το παιδί ουρλιάζει, μην προσπαθείτε να το συναγωνιστείτε. Περιμένετε να ηρεμήσει και μετά μιλήστε του. Όταν χρησιμοποιείτε ως επί το πλείστον την κατάλληλη ένταση φωνής, τότε θα μπορέσετε να τραβήξετε την προσοχή του αν υψώσετε τη φωνή σε μια επείγουσα κατάσταση. Θα σας προσέξει γιατί αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σπάνια.
Όταν δίνετε εντολές και οδηγίες ενώ βρίσκεστε σε άλλο δωμάτιο, μπορεί επίσης να μην φέρνει αποτέλεσμα. Π.χ. αν φωνάξετε «Κλείσε τώρα την τηλεόραση Γιάννη!» ή «Κάνε γρήγορα και ντύσου!» ενώ είστε στην κουζίνα, του δίνετε την εντύπωση ότι είστε απασχολημένοι και δεν το εννοείτε. Αν μπείτε στο δωμάτιο που βρίσκεται το παιδί, μείνετε για 1-2 λεπτά και περιμένετε τις διαφημίσεις πριν του μιλήσετε, αυτό θα διευκολύνει πολύ τη συνεργασία του. Αφενός του δείχνετε σεβασμό, οπότε δίνετε ένα καλό πρότυπο συμπεριφοράς και αφετέρου πηγαίνετε κοντά του με την οδηγία σας, οπότε καταλαβαίνει ότι το εννοείτε!
Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου
Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου Ψυχολόγος Υγείας (MSc) - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr
