Ψυχολόγος Υγείας (MSc)
Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP)

Ο ρόλος των παραμυθιών στην ανατροφή των παιδιών

Τα παραμύθια συμβάλλουν στην πολιτιστική μας παιδεία. Ένα παιδί που δεν έχει ποτέ ακούσει τις ιστορίες των Άθλων του Ηρακλή ή της Αχίλλειου πτέρνας, είναι πολιτισμικά αναλφάβητο. Επιπλέον, τα παραμύθια επεκτείνουν το λεξιλόγιο του παιδιού, εκπαιδεύουν το αυτί του στο ρυθμό και το προετοιμάζουν για να απολαύσει πιο πλούσιες, πιο βαθιές λέξεις και ιστορίες.

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν λέει: «Αν θέλετε τα παιδιά σας να γίνουν έξυπνα, διαβάστε τους παραμύθια.. Αν θέλετε να γίνουν ακόμη πιο έξυπνα, διαβάστε τους περισσότερα παραμύθια.»

Τα παραμύθια βοηθούν το παιδί να αναπτύξει μια ζωηρή φαντασία, μια αίσθηση έκπληξης και ισχυρή περιέργεια για τον κόσμο. Ένα παιδί που είναι ικανό να φανταστεί τα φτερά της νεράιδας και τα μαγικά φασόλια, είναι επίσης ικανό να φανταστεί κι άλλα θαύματα. Σκεφτείτε έναν ενήλικα άνθρωπο, έναν χειρουργό, ο οποίος μεγάλωσε με παραμύθια. Οραματίζεται μια εντελώς νέα ιατρική διαδικασία και του λένε ότι αυτό είναι αδύνατο. Αλλά η καρδιά του, αν όχι το μυαλό του, θυμάται ότι το αδύνατο είναι δυνατό, οπότε αυτός το προσπαθεί ... και λειτουργεί!

Οι μύθοι και τα παραμύθια απαντούν στα αιώνια ερωτήματα: «Πώς είναι ο κόσμος πραγματικά; Πώς μπορώ να ζήσω τη ζωή μου σε αυτόν; Πώς μπορώ να είμαι πραγματικά ο εαυτός μου;»

Το παιδί ρωτά τον εαυτό του: «Ποιος είμαι; Από πού ήρθα; Πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος; Ποιος δημιούργησε τον άνθρωπο και όλα τα ζώα; Ποιος είναι ο σκοπός της ζωής;» Συλλογίζεται αυτά τα ζωτικής σημασίας ερωτήματα κυρίως επειδή αφορούν το ίδιο. Δεν ανησυχεί για το αν υπάρχει δικαιοσύνη για τον κάθε άνθρωπο αλλά για το αν εκείνο θα αντιμετωπιστεί δίκαια. Αναρωτιέται ποιος ή τι το εκθέτει σε αντιξοότητες και τι μπορεί να αποτρέψει αυτό να του συμβεί. Υπάρχουν καλοπροαίρετες εξουσίες εκτός από τους γονείς του; Οι γονείς του είναι καλοπροαίρετες δυνάμεις; Πώς θα πρέπει να διαμορφώσει τον εαυτό του και για ποιο λόγο;

Τα παραμύθια δίνουν απαντήσεις σε αυτά τα κρίσιμα προβλήματα, πολλά από τα οποία το παιδί αντιλαμβάνεται μόνο καθώς ακολουθεί αυτές τις ιστορίες.

«Η ιστορία δεν περιέχει την απάντηση, είναι η απάντηση.» - Brian Wicker

Συχνά τα παραμύθια είναι ο καλύτερος τρόπος για την αφομοίωση μαθημάτων ζωής. Υπάρχουν προφανή μαθήματα, όπως το να μην παίρνεις καραμέλες από αγνώστους (Χιονάτη), να μην ξεχνάς να καλέσεις όλους στο πάρτι σου (Ωραία Κοιμωμένη) ή ότι δεν είναι όλα όπως φαίνονται (Η Πεντάμορφη και το Τέρας). Έπειτα, υπάρχουν και τα λιγότερο προφανή μαθήματα, όπως το να θυμάσαι πάντα να ετοιμάζεις κάποιο κολατσιό όταν πας στο δάσος (Χάνσελ και Γκρέτελ) και ότι οι ώρες που πέρασες παίζοντας παντομίμα μπορεί να φανούν χρήσιμες (Η Μικρή Γοργόνα).

Η προφορική αφήγηση της ιστορίας είναι σημαντική γιατί από τη στιγμή που ο γονέας μελετήσει μια ιστορία, βάζει τον εαυτό του μέσα σ’ αυτήν και τη ζεστασιά του, όταν την λέει στα παιδιά του. Δεν υπάρχει βιβλίο που μπορεί να το δημιουργήσει αυτό. Τα παιδιά στη συνέχεια φτιάχνουν εικόνες αυτών των αρχετύπων στο μυαλό τους. Κατανοούν ότι η αλήθεια, η ομορφιά και η καλοσύνη έρχονται από τους ανθρώπους και τη ζωή -δεν είναι μόνο στα βιβλία. Αυτό θέτει τις βάσεις για να γίνει ο γονέας ένα πρόσωπο κύρους στη ζωή, ένας φύλακας της γνώσης. Η προφορική αφήγηση παρέχει επίσης ένα πλούσιο πλαίσιο για τη γλώσσα και τον έμμετρο λόγο που είναι σημαντικό για το διάβασμα μετέπειτα.

Οι εικόνες μέσα στο παραμύθι λένε την ιστορία όλων των ανθρώπων, όλων των γενεών και όλων των εποχών και αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της ηθικής εκπαίδευσης ενός παιδιού. Το παιδί ενστικτωδώς γνωρίζει ότι αυτές οι ιστορίες δεν είναι κυριολεκτικά αληθινές σε φυσικό επίπεδο αλλά φωτογραφίζουν εσωτερικές καταστάσεις, εσωτερικές προκλήσεις και δυνάμεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν και να ξεπεραστούν. Έτσι, αισθάνεται για παράδειγμα, ότι η ομορφιά και η ασχήμια αναφέρονται σε εσωτερικές ποιότητες παρά στην εξωτερική εμφάνιση.

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου Ψυχολόγος Υγείας (MSc) - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων  https://www.psychotherapeia.net.gr